Σάββατο 27 Ιανουαρίου 2024

Παρένθετη Μητρότητα: I. Γιατί ο Μητσοτάκης προωθεί το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών


                                                                                                                   Της Στέλλας Πατρώνα*


Όσοι απορούν γιατί ο Μητσοτάκης προωθεί το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, προφανώς αγνοούν ή συνειδητά δεν θέλουν να λάβουν υπ' όψη τους ότι υπάρχει ένας ακμάζων, αν και επονείδιστος, τομέας επιχειρηματικότητας στη χώρα μας, τα συμφέροντα του οποίου εξυπηρετεί φανερά εδώ και χρόνια η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Πρόκειται για τη “βιομηχανία” της παρένθετης μητρότητας, η οποία – σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών - αποτελεί την αιχμή του δόρατος του τομέα της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ι.Υ.Α) και η ανάπτυξή της οφείλεται στη “φιλελευθεροποίηση” της νομοθεσίας, αλλά και στην εξαχρείωση της πολιτικής ζωής της χώρας μας.

Η ανάπτυξη αυτού του τομέα επιχειρηματικότητας μπορεί να διακριθεί σε τρία στάδια:


  • Στο πρώτο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Σημίτη με τη ψήφιση του ν. 3089/2002, ο οποίος, σε αντίθεση με την απαγόρευση της παρένθετης μητρότητας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και παρακάμπτοντας τις επικρίσεις ότι οδηγεί στην εμπορία βρεφών και στον υποβιβασμό των γυναικών σε αναπαραγωγικές μηχανές, επέτρεψε αυτήν την αμφιλεγόμενη μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με την αιτιολογία ότι “εφόσον μια πλήρης νομοθετική απαγόρευση δεν μπορεί να επιβληθεί απόλυτα στην πράξη” το καλύτερο μέτρο είναι να ρυθμιστείi.

  • Στο δεύτερο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου με τον ν. 4272/2014, ο οποίος επέτρεψε την παρένθετη μητρότητα και σε ζευγάρια που δεν κατοικούν στην Ελλάδα. Η ρύθμιση αυτή ήταν ορόσημο για την ανάπτυξη του “ιατρικού τουρισμού”, καθώς την ίδια εποχή ιδρύθηκε από τους μεγαλύτερους ιδωτικούς παρόχους υγείας της χώρας σε συνεργασία με επιχειρήσεις διαφόρων κλάδων (αεροπορικές, ασφαλιστικές, τουριστικά γραφεία, ξενοδοχεία, διαφημιστικές, συμβούλους επιχειρήσεων και εταιρείες πιστοποιήσεων) το cluster επιχειρηματικότητας “Συμβούλιο Ελληνικού Ιατρικού Τουρισμού – ΕΛΙΤΟΥΡ”ii με πρώτο πρόεδρο τον γυναικολόγο – μαιευτήρα και πρόεδρο του Ομίλου ΙΑΣΩ , Γεώργιο Σταματίου, τον οποίο από τον Φεβρουάριο του 2018 διαδέχθηκε ο Γεώργιος Πατούλης.


  • Στο τρίτο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Μητσοτάκη με τον νόμο 4958/2022, ο οποίος προκειμένου να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τον ιατρικό τουρισμό - σε αντίθεση με τα ισχύοντα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που αποκλείουν από τις θεραπείες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερης των 45 ετών - αύξησε το όριο ηλικίας στα 54 έτη. Ωστόσο η μεγαλύτερη καινοτομία του νόμου αυτού είναι ότι ουσιαστικά κατάργησε τον επικουρικό ρόλο της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής σε σχέση με τη φυσική, προσθέτοντας ως λόγο τεχνητής γονιμοποίησης τη διατήρηση της γονιμότητας, δηλαδή την εφαρμογή της και σε πρόσωπα για τα οποία δεν υφίσταται ιατρική αναγκαιότητα.

Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών - εφόσον ψηφιστεί - θα αποτελέσει το ορόσημο για το τέταρτο στάδιο ανάπτυξης αυτής της “βιομηχανίας” ανοίγοντας το δρόμο στο φιλόδοξο σχεδίο της κυβέρνησης Μητσοτάκη να κατακτήσει η Ελλάδα κυρίαρχη θέση στην παγκόσμια αγορά του “τουρισμού γονιμότητας”, μιας αγοράς που κατά την εκτίμηση του Forbesiii είχε τζίρο 400 εκατομμύρια δολάρια το 2021 και η ανάπτυξή της προβλέπεται με ρυθμό 30% μέχρι το 2030.

Ενδεικτικές για τις προθέσεις της κυβέρνησης είναι οι δηλώσεις της υφυπουργού Τουρισμού, Έλενας Ράπτη ( που καθόλου τυχαία ήταν η εισηγήτρια των μεταρρυθμίσεων του νόμου 4958/2022) στη διεθνή ημερίδα για τον ιατρικό τουρισμόiv, η οποία διεξήχθη στο Ηράκλειο Κρήτης στις 15 Ιουλίου 2023 και διοργανώθηκε από το Ελληνικό Συμβούλιο Τουρισμού Υγείας ΕΛΙΤΟΥΡ σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Ιπποκράτειο Ινστιτούτο GDHI, τον Ιατρικό Σύλλογο του Ηρακλείου, τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης.

«Η ελληνική Πολιτεία και το Υπουργείο Υγείας, με τη νομοθετική παρέμβασή μας (2022), έχουμε διαμορφώσει το πλέον ανταγωνιστικό πλαίσιο, που υπάρχει αυτή τη στιγμή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αν όχι παγκοσμίως. Με αύξηση ορίου ηλικίας στα 54 έτη, δυνατότητα κρυοσυντήρησης για ιατρικούς και κοινωνικούς λόγους, τη δυνατότητα λήψης υπηρεσιών IVF και από HIV άτομα (εντοπίζεται σημαντικό κενό σε παγκόσμιο επίπεδο) και μια σειρά πράξεων που αφορούν στην επέκταση της παρένθετης μητρότητας.

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αναπτυχθεί σύγχρονες, πιστοποιημένες ιατρικές μονάδες, στελεχωμένες με επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης, τα ποσοστά επιτυχίας των οποίων, καθιστούν το ταξίδι στην Ελλάδα στοχευμένη μετακίνηση για τη λήψη των υπηρεσιών ΙVF, κάτι που μας επιτρέπει να συζητούμε για τον τουρισμό υγείας, με οργανωμένες ροές και όχι για την τυχαία αντιμετώπιση της έκτακτης ιατρικής ανάγκης».

Το κυβερνητικό αυτό σχέδιο επιβεβαιώνεται και από πολλές άλλες τοποθετήσεις κυβερνητικών στελεχών και παραγόντων. Παράδειγμα πρώτο, ο χαιρετισμός του υφυπουργού Υγείας, Μάριου Θεμιστοκλέους, στο διεθνές συνέδριο για τον Τουρισμό Υγείας που διοργανώθηκε από το ΕΛΙΤΟΥΡ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τον Δεκέμβριο 2023v, στον οποίο τόνισε ότι η Ελλάδα δύναται να αποτελέσει “πόλο έλξης” τουριστών για την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών υγείας στον τομέα της Υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Παράδειγμα 2ο, η τοποθέτηση του μέχρι πρότινος προέδρου της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ε.Α.Ι.Υ.Α), Νίκου Βραχνή ( παύθηκε από τα καθήκοντά του λόγω της εμπλοκής του στο σκάνδαλο εμπορίας βρεφών και εκμετάλλευσης γυναικών στα Χανιάvi), ο οποίος στην διεθνή ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης τον Ιούλιο του 2023 έθεσε ξεκάθαρα το στόχο του εν λόγω σχεδίου λέγοντας κατά λέξη τα εξής:

«Τουλάχιστον 5.000 άτομα κάθε χρόνο έρχονται στην Ελλάδα για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αριθμός που μπορεί στο πλαίσιο του ιατρικού τουρισμού να διπλασιαστεί ή και να τριπλασιαστεί τα αμέσως επόμενα χρόνια».

Τέλος, επιβάλλεται να αναφερθεί ότι σημαντικό ρόλο στην επικοινώνηση αυτού του σχεδιου , αλλά και στην άντληση κοινωνικής συναίνεσης για την υλοποίησή του, έχει ο κ. Πατούλης, ο οποίος υπό την τριπλή ιδιότητά του ως πρόεδρου του ΕΛΙΤΟΥΡ, προέδρου του ΙΣΑ και περιφερειάρχη Αττικής, όλο το προηγούμενο έτος “εργάσθηκε” σκληρά για να διαφημίσει τις μεγάλες δυνατότητες και τις επενδυτικές ευκαιρίες που δημιουργεί, τονίζοντας πάντοτε ότι “η νομοθετική πρόοδος της χώρας μας αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα για την προσέλκυση νέων γονέων”.

Και η πικρή αλήθεια είναι ότι έχει δίκιο. Στην Ελλάδα το νομοθετικό πλαίσιο για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή επιτρέπει ό,τι απαγορεύεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες με ορατή συνέπεια η χώρα να έχει ήδη μετατραπεί σε κέντρο εμπορίας βρεφών και εκμετάλλευσης γυναικών (πρόσφατο σκάνδαλο με το κέντρο γονιμότητας στα Χανιά). Με άλλα λόγια σε αυτό το νομοθετικό πλαίσιο ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών είναι το πρόσχημα για να δοθεί νέα ώθηση στη βορβορώδη “βιομηχανία” της παρένθετης μητρότητας και μάλιστα με προκάλυμμα τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη συναίνεση των “προοδευτικών” ανθρώπων....

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του "Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών -Δ.Ε.ΚΑ" και της Πρωτοβουλίας "Δρόμος Ανοιχτός"

iΕισηγητική Εκθεση ν. 3089/2002 https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/2f026f42-950c-4efc-b950-340c4fb76a24/i-human-eisig.pdf

ii “Ο ΕΛΙΤΟΥΡ συμμετέχει στο μεγαλύτερο διεθνές συνέδριο ιατρικού τουρισμού” 30.9.2015

https://newstourism.gr/o-elitour-symmetehei-sto-megalytero-synedrio-iatrikou-tourismou/


iiiThe rise of fertility tourism” 16.2.2023 Forbes

https://www.forbes.com/sites/annahaines/2023/02/16/the-rise-of-fertility-tourism/?sh=7d09234b47ef

iv“Ιατρικός Τουρισμός: Μεγάλες δυνατότητες και επενδυτικές ευκαιρίες” 18.7.2023 https://www.oloygeia.gr/health/iatrikos-toyrismos-megales-dynatotites-kai-ependytikes-eykairies/

v “ΕΛΙΤΟΥΡ – Τουρισμός Γονιμότητας: Έως και το 30% της παγκόσμιας ανάπτυξης διεκδικεί η Ελλάδα έως το 2030”19.12.2023 https://www.iatropedia.gr/eidiseis/elitour-tourismos-gonimotitas-eos-kai-to-30-tis-pagkosmias-anaptyksis-diekdikei-i-ellada-eos-to-2030/177098/


vi“ Το σκάνδαλο της κλινικής των Χανίων έστειλε σπίτι του τον Νίκο Βραχνή” 12.8.2023 https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/400718_skandalo-tis-klinikis-ton-hanion-esteile-spiti-toy-ton-niko-brahni

Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2023

Πρόστιμο 100 ευρώ: Σιωπηρή απόρριψη της συλλογικής καταγγελίας μας από την Αρχή Προστασίας προσωπικών δεδομένων – Σύντομος απολογισμός

 

Της Στέλλας Πατρώνα*

Στις 23 Νοεμβρίου συμπληρώθηκαν δεκατρείς μήνες από την ημέρα που υποβάλαμε στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων τη συλλογική καταγγελία για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων μας για την επιβολή του προστίμου του άρθρου 24 ν. 4865/2021 στους ανεμβολίαστους άνω των 60 ετών και μέχρι σήμερα Η ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ επ' αυτής.

Το χρονικό αυτό διάστημα αναμφισβήτητα υπερβαίνει κατά πολύ τον εύλογο χρόνο εντός του οποίου η εν λόγω ανεξάρτητη αρχή όφειλε να ενεργήσει και να μας “ενημερώσει για την πρόοδο και την έκβαση της έρευνας” επ' αυτής σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 1 περ ζ' ν. 4624/2019 (ΦΕΚ Α 137) και συνεπώς τεκμαίρεται η “σιωπηρή απόρριψη” της καταγγελλίας μας, κατά της οποίας είχαμε το δικαίωμα (άρθρο 78 ΓΚΠΔ και άρθρο 20 ν. 4624/2019 ΦΕΚ Α 137 ) να προσφύγουμε δικαστικά για παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας ενώπιον του ΣτΕ. Το δικαίωμα αυτό τελικά αποφασίσαμε να μην το ασκήσουμε εκτιμώντας ότι λόγω της κατάστασης της “ανεξάρτητης” δικαιοσύνης και της καταρράκωσης του κράτους δικαίου, ήταν περισσότερες οι πιθανότητες η προσφυγή μας να οδηγήσει στη “νομιμοποίηση” της παράνομης επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων μας παρά στη δικαίωσή μας.

Η παραπάνω έκβαση δεν αποτελεί έκπληξη από τη στιγμή που διαψεύστηκαν οι προσδοκίες για πρόωρες εκλογές και εν συνεχεία από τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων που οδήγησαν στην αυτοδυναμία της ΝΔ και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης από τον Κ. Μητσοτάκη. Με άλλα λόγια, χωρίς αλλαγή του πολιτικού σκηνικού και με δεδομένη την απροκάλυπτη περιφρόνηση του θεσμικού πλαισίου από την κυβέρνηση Μητσοτάκη (πρόσφατο κραυγαλέο παράδειγμα από τα πολλά της τελευταίας τετραετίας, η στοχοποίηση του προέδρου της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), Χρήστου Ράμμου και η δίωξη δύο μελών της, των κ.κ. Παπανικολάου και Γκρίτζαλη, επειδή τόλμησαν να ερευνήσουν το σκάνδαλο των υποκλοπών) ήταν φανερό ότι ήταν ελάχιστες οι πιθανότητες να λειτουργήσει πράγματι “ανεξάρτητα” η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για να αποφανθεί επί της καταγγελίας μας.

Ωστόσο οι διαμαρτυρίες μας για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων μας, παρότι δεν έχει συνειδητοποιηθεί ευρέως, είχαν ως αποτέλεσμα την υπαναχώρηση Πλεύρη και ήταν ο λόγος που από το πρόστιμο των 100 ευρώ που θα επιβαλόταν κάθε μήνα για αόριστο χρονικό διάστημα, αρχής γενομένης από τις 15 Ιανουαρίου, φθάσαμε το εν λόγω μέτρο να ανασταλεί από τις 15 Απριλίου και από τα 300 ευρώ που ο Πλεύρης δήλωνε κατηγορηματικά ότι θα πληρώναμε για τα πρόστιμα του χρονικού διαστήματος ισχύος του μέτρου (δηλαδή από 15.1 έως 15.4), τελικά βεβαιώθηκαν στην ΑΑΔΕ μόνο 150 ευρώ (πρόστιμα Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου) με τις προσαυξήσεις τους.

Χρονολογικά οι ενέργειες που έγιναν πριν την κατάθεση της συλλογικής καταγγελίας μας ήταν οι εξής:

(α). Η αποστολή μέσω mail στους υπεύθυνους Προστασίας για τα προσωπικά δεδομένα (DPO) (α) του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (β) του Υπουργείου Υγείας και (γ) της ΗΔΙΚΑ ΔΗΛΩΣΗΣ Άσκησης του δικαιώματος περιορισμού της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων που περιέχονται στην Βάση Δεδομένων Συστήματος Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης κατ' άρθρο 18 παρ. 1 περ. β' ΓΚΠΔ” .

Η κίνηση αυτή ξεκίνησε στις 15 Φεβρουαρίου 2022 ( δηλαδή τρεις ημέρες μετά την δημοσίευση σε ΦΕΚ της υπ' αριθμ. ΓΠ οικ 7586 ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομικών – Υγείας – Επικράτειας και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΦΕΚ Β' 608/12.2.2022), για τον καθορισμό της διαδικασίας προσδιορισμού των υποχρέων προσώπων και επιβολής του διοικητικού προστίμου της παρ. 4 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021) και πρέπει να θεωρείται επιτυχής διότι μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα απεστάλησαν εκατοντάδες, τέτοιες δηλώσεις στους τρεις υπευθύνους επεξεργασίας και ανάγκασε τον υπεύθυνο Προστασίας (DPO) του Υπουργείου Υγείας να εκδώσει την υπ' αριθ. ΑΠ:12186/25.2.2022 γνωμοδότηση, η οποία μόνο ως μνημείο μεροληψίας και αντιεπιστημονικών και δικολαβίστικων ισχυρισμών μπορεί να εκληφθεί.

(β) Στις 8.3.2022 κοινοποιήθηκε με δικαστικό επιμελητή στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων η “Επείγουσα Έκκληση” να παρέμβει άμεσα για την υπεράσπιση του θεμελιώδους δικαιώματος της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των πολιτών, την οποία υπέγραψαν 15 Πανεπιστημιακοί και 17 Δικηγόροι.

Η ενέργεια αυτή έλαβε κάποια δημοσιότητα, καθώς δημοσιεύτηκε ως είδηση σε ΜΜΕ όπως “H ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ” και η “ΖΟΥΓΚΛΑ” και έγινε αναφορά της και στη βουλή, από την τότε βουλευτή του ΜΕΡΑ 25, Μαρία Απατζίδου, στις 30.3.2022

(γ) Στις 29/3/2022 επιδόθηκε με δικαστικό επιμελητή στον Πρόεδρο της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ από 739 πολίτες με την οποία διαμαρτυρόμασταν για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων τους από δημόσιους φορείς και καλούσαμε την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων να εκπληρώσει τα καθήκοντα που αρμόζουν στο θεσμικό της ρόλο και να υπερασπιστεί το δικαίωμα που μας αναγνωρίζεται από το άρθρο 9Α του Συντάγματος και το άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε για τον σεβασμό και την προστασία των προσωπικών δεδομένων μας.

Η διαμαρτυρία αυτή συγκοινοποιήθηκε προς (α) τον Εισαγγελέα Αρείου Πάγου (β) τον Συνήγορο του Πολίτη, (γ) τον Πρόεδρο της Βουλής και (δ) τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκου Κοινοβουλίου, ενώ κοινοποιήθηκε με mail στους Αρχηγούς και τα μέλη των Κοινοβουλευτικών Ομάδων : ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΚΙΝΑΛ, ΜΕΡΑ 25 και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ και είχε ως αποτέλεσμα να δοθεί από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, εντολή να διεξαχθεί προκαταρκτική εξέταση για το θέμα αυτό, η οποία ωστόσο δεν προχώρησε και δεν οδήγησε σε διώξεις.

Παράλληλα με τις παραπάνω κινήσεις έγιναν και πολλές άλλες ενέργειες, δικαστικές ή εξώδικες, συλλογικές και ατομικές, κατά της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού και της επιβολής του προστίμου, οι οποίες ανέδειξαν την οργή του κόσμου και πίεσαν για την κατάργησή του εν λόγω μέτρου. Ωστόσο το γεγονός ότι η δήλωση Πλεύρη για την αναστολή του μέτρου έγινε στις 23 Μαρτίου 2022 (δηλαδή δεκαπέντε ημέρες μετά την κοινοποίηση της “Επείγουσας Εκκλησης” πανεπιστημιακών και δικηγόρων προς την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων), όπως επίσης και το γεγονός ότι από το συνολικό ποσό των 300 ευρώ, τελικά βεβαιώθηκαν στην ΑΑΔΕ μόνο 150 ευρώ, μαρτυρά ότι ασκήθηκαν παρασκηνιακά πιέσεις (είτε από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, είτε από την εισαγγελία του Αρείου Πάγου, είτε από τους DPO που εκτίθεντο) στον Πλεύρη να μην επαναληφθεί η παράνομη επεξεργασία για την επιβολή του προστίμου και των υπόλοιπων μηνών και να ανασταλεί το μέτρο.

Στην παραπάνω εκτίμηση συνηγορεί και το γεγονός ότι ενώ η κυβέρνηση είχε συγκεντρώσει επαρκές νομικό οπλοστάσιο (πχ γνώμες συνταγματολόγων, όπως ο Αντώνης Μανιτάκης) για να παρουσιάσει ως δήθεν συνταγματική την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, δεν είχε πράξει το ίδιο και για τη διαδικασία που επέλεξε για την επιβολή του σχετικού προστίμου. Κι αυτό φαίνεται από την άκρως αντιεπιστημονική, νομικά απαράδεκτη και εξόφθαλμα μεροληπτική γνωμοδότηση του υπεύθυνου επεξεργασίας (DPO) του υπουργείου υγείας, αλλά και αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, επέλεξε να απορρίψει “σιωπηρά” κι όχι ρητά την καταγγελία μας προκειμένου να μην εκτεθεί υιοθετώντας τους παντελώς αβάσιμους και αντιεπιστημονικούς ισχυρισμούς του υπεύθυνου επεξεργασίας (DPO) του υπουργείου υγείας.

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι νομικά δεν έχει κλείσει οριστικά το θέμα της συνταγματικότητας του προστίμου, καθώς εκκρεμούν ενώπιον του ΣτΕ αιτήσεις ακύρωσης που δεν έχουν εκδικασθεί μέχρι σήμερα. Ωστόσο έχει ήδη δημοσιευθεί περίληψη (όχι όμως και ολόκληρο το κείμενο τους που μάλλον αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό, καθώς τις αναζήτησαν συνάδελφοι με έννομο συμφέρον και δεν τους τις έδωσαν) των υπ' αριθ. 1762/2023, 1763/2023 και 1764/2023 αποφάσεων της Ολομελείας του ΣτΕ που έκριναν υπερ της συνταγματικότητας της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού στους άνω των 60 ετών και της επιβολής προστίμου.

Συμπερασματικά, τόσο νομικά, όσο και πολιτικά δεν φαίνεται πλέον ότι υπάρχει κάποια προοπτική διαγραφής του προστίμου και δυστυχώς, όσοι ακόμη το οφείλουμε, θα αναγκασθούμε να το πληρώσουμε. Βεβαίως υπάρχει η ηθική ικανοποίηση ότι αφενός κατορθώσαμε να τους σταματήσουμε και αφετέρου ότι δεν καμφθήκαμε, ωστόσο δεν παύει να είναι λυπηρό ότι θα αναγκασθούμε να πληρώσουμε 150 ευρώ ως τίμημα για την προάσπιση της υγείας, της λογικής και της αξιοπρέπειας μας.


*Η Στέλλα Πατρώνα είναι Δικηγόρος, μέλος του Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών – Δ.Ε.ΚΑ και της πρωτοβουλίας “ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΟΙΧΤΟΣ”






























,

Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2023

“Εξαπάτηση εκλογέων”: Ένα νέο (δηλητηριώδες) φρούτο εισάγεται στα πολιτικά (και νομικά) μας ήθη

 

Της Στέλλας Πατρώνα*

 
 
Προχθές, 25 Οκτωβρίου, η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, ζήτησε την άρση της ασυλίας όλης της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος των Σπαρτιατών πλην του Βασίλη Στίγκα, προκειμένου να εξεταστούν για το αδίκημα της εξαπάτησης εκλογέων που προβλέπεται στο άρθρο 112 παρ 2 του π.δ 26/2012 (Κωδικοποίηση της νομοθεσίας περί εκλογής βουλευτών), γιατί όπως αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο που απέστειλε στη Βουλή:
 
“....Παρεστησαν από κοινού ψευδώς στους εκλογείς.....ότι είναι υποψήφιοι βουλευτές του κόμματος Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Βασίλειο Στίγκα και ακολουθούν τις αρχές του συγκεκριμένου κόμματος, του οποίου η οργάνωση και η δράση πληροί τις προϋποθέσεις της εκλογικής νομοθεσίας και εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η αλήθεια όμως ήταν ότι αυτοί είχαν επιλεγεί από τον Ηλία Κασιδιάρη και όχι από τον Βασίλειο Στίγκα, ότι χάρη στη στήριξη του πρώτου είχαν εκλεγεί βουλευτές και ότι αναγνώριζαν ως πραγματικό τους αρχηγό τον ανωτέρω, ο οποίος τους καθοδηγούσε από τις φυλακές...”
 
Ωστόσο για να εφαρμοστεί το άρθρο 112 παρ. 2 του π.δ 26/2012, το οποίο κατά λέξη ορίζει ότι “Όποιος με ψεύτικες ειδήσεις ή συκοφαντικές διαδόσεις που αναφέρονται στο πρόσωπο κάποιου υποψηφίου ή με άλλο τρόπο εξαπατά τον εκλογέα, είτε για να παραλείψει την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος, είτε για ν` αλλάξει το εκλογικό του φρόνημα, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο χρόνια και με χρηματική ποινή ....” ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ η απατηλή συμπεριφορά, η οποία κατά το νόμο μπορεί να εκδηλώνεται με ψευδείς ειδήσεις ή με συκοφαντικές διαδόσεις ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, να έχει σκοπό “είτε (ο εκλογέας) να παραλείψει την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος”, είτε “να αλλάξει το εκλογικό του φρόνημα”.
 
Τις ίδιες προϋποθέσεις θέτει και το άρθρο 162 ΠΚ, το οποίο κατά λέξη ορίζει ότι “Όποιος με ψευδείς ειδήσεις ή συκοφαντικές διαδόσεις που ανάγονται στο πρόσωπο κάποιου υποψηφίου ή με άλλο τρόπο εξαπατά εκλογέα, με αποτέλεσμα αυτός να μην ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα, να ψηφίσει άκυρα ή να μεταβάλλει το εκλογικό του φρόνημα σε κάποια από τις εκλογές ή τα δημοψηφίσματα του άρθρου 161, τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή”.
 
Εν προκειμένω όμως είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι “εξαπάτηση” των εκλογέων για να “αλλάξουν” το πολιτικό τους φρόνημα δεν υπήρξε. Αυτοί που ψήφισαν το κόμμα των Σπαρτιατών γνώριζαν πολύ καλά ότι το εν λόγω κόμμα έχει τη στήριξη του Κασιδιάρη και ακριβώς για τον λόγο αυτό το επέλεξαν. Μάλιστα το παράδοξο είναι ότι ενώ η κ. Αδειλίνη ζητά την άρση της ασυλίας των εν λόγω βουλευτών για “εξαπάτηση εκλογέων”, ταυτόχρονα στο ίδιο έγγραφο αναγνωρίζει τη “γνώση” αυτή των εκλογέων αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι αυτοί που εκλέχτηκαν “επιλέγησαν” από τον Ηλία Κασιδιάρη και έγιναν βουλευτές “χάρη στη στήριξή” του, η οποία προφανώς δεν ήταν μυστική και υλοποιήθηκε με οδηγία του που απευθυνόταν στους οπαδούς του.
 
Γιατί λοιπόν, παρ' όλα αυτά, η κ. Αδειλίνη προβαίνει σ' αυτήν την πρωτοφανή – και νομικά αβάσιμη- κίνηση;
 
Προφανώς γιατί έτσι εξυπηρετεί την κυβέρνηση, η οποία θέλει να “διορθώσει” το λάθος του εκλογικού σώματος που ψήφισε οκτακομματική βουλή. Ενδεικτικές άλλωστε είναι οι δηλώσεις του Προέδρου της Βουλής, Κώστα Τασούλα, ο οποίος πριν ακόμα αποφασιστεί η άρση της ασυλίας των εν λόγω βουλευτών έκανε λόγο για έκπτωση τους από το βουλευτικό αξίωμα χωρίς να υπάρχει οποιοδήποτε τέτοιο νομικό έρεισμα (“την έκπτωση ή όχι από το βουλευτικό αξίωμα θα την αποφασίσει το Εκλογοδικείο”) καθώς οι λόγοι έκπτωσης βουλευτού αναφέρονται περιοριστικά στο Σύνταγμα1 και έδωσε την οδηγία ότι “όσοι προσέφυγαν στο εκλογοδικείο μπορούν να επικαλεστούν τις όποιες εξελίξεις υπάρξουν στο ποινικό σκέλος της υπόθεσης”.
 
 
Είναι λοιπόν σαφές ότι αυτήν τη στιγμή η “ανεξάρτητη” δικαιοσύνη χρησιμοποεί διατάξεις που αποσκοπούν στην κατοχύρωση της ελεύθερης διαμόρφωσης της πολιτικής βούλησης του εκλογικού σώματος και της ελεύθερης εκδήλωσής της για να εξυπηρετήσει ακριβώς τους αντίθετους στόχους. Πρόκειται για καταστρατήγηση του Συντάγματος, του οποίου το άρθρο 52 ορίζει ρητά ότι “η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση” και εμφανή παραβίαση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, καθώς οδηγεί στην ακύρωση της ψήφου αυτών που ψήφισαν το εν λόγω κόμμα.
 
Η σοβαρή αυτή θεσμική εκτροπή μέχρι στιγμής δεν έχει καταγγελθεί από τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία σιγούν, είτε γιατί δεν θέλουν να κατηγορηθουν ότι υποθάλπουν τον Κασιδιάρη, είτε γιατί προσδοκούν οφέλη από τη μοιρασιά των εδρών των “Σπαρτιατών”. Αυτό όμως που είναι σημαντικό – και φαίνεται ότι δυστυχώς δεν κατανοεί ο πολιτικός κόσμος - είναι ότι σήμερα η θεσμική αυτή εκτροπή αφορά τους “Σπαρτιάτες” και τους οπαδούς του εγκληματία Κασιδιάρη, αύριο όμως θα χρησιμοποιηθεί εναντίον οποιουδήποτε άλλου κόμματος που δεν είναι αρεστό στην κυβέρνηση.
 
Εν ολίγοις, η παρέμβαση της Εισαγγελέως του Αρειου Πάγου ανοίγει τον ολισθηρό δρόμο της “διόρθωσης” της βούλησης του εκλογικού σώματος δια της δικαστικής οδού και ως εκτούτου τίθεται σε όλους το σοβαρό ερώτημα, αν είναι ανεκτή μια τέτοια προοπτική, ακόμη και  για την κατ' επίφαση δημοκρατία μας.
 
* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών - Δ.Ε.ΚΑ και της πρωτοβουλίας Δρόμος Ανοιχτός
 
1. Ο Χαράλαμπος Τσιλιώτης γράφει για το ενδεχόμενο έκπτωσης των βουλευτών του κόμματος "Σπαρτιάτες" από το βουλευτικό αξίωμα. https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues/spartiatwn-synexeia-kai-ekptwsi-apo-to-vouleytiko-axiwma/
 

Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου 2023

Λίμνη Κάρλα: Στην αναμπουμπούλα ο λύκος χαίρεται

(Από ανάρτηση στο fb της Στέλλας Πατρώνα*)

Στην αναμπουμπούλα – λέει η παροιμία - ο λύκος χαίρεται!

 
Και επειδή η αναμπουμπούλα είναι μεγάλη στη Μαγνησία λόγω των καταστροφικών πλημμυρών, ας αναρωτηθούμε τι παιχνίδια παίζονται με τη λίμνη Κάρλα...
Σύμφωνα λοιπόν με χθεσινό άρθρο που δημοσιεύθηκε σε πολλά ενημερωτικά σάιτ “«Απειλεί» η λίμνη Κάρλα: Αν ανέβει 60 εκατοστά ακόμη θα πλημμυρίσουν δεκάδες χωριά!” (1). Εντωμεταξύ Μέλη της Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας Μαγνησίας και των Ενεργών Πολιτών Βόλου επισκέφθηκαν χθες,15 Σεπτεμβρίου 2023, τις πλημμυρισμένες εκτάσεις πέριξ του ταμιευτήρα της Κάρλας και διαπίστωσαν (2):
 
- Ότι ο ταμιευτήρας έχει την στάθμη του στα 48 μέτρα, ενώ οι πλημμυρισμένες εκτάσεις έξω από αυτόν έχουν στάθμη στα 50 μέτρα, πάνω από τη στάθμη της θάλασσας. Αυτό σημαίνει ότι η λίμνη Κάρλα είναι 2 μέτρα χαμηλότερα από τις πλημμυρισμένες περιοχές.
 
- Ότι τα αντλιοστάσια των Καναλιών και της Πέτρας ΔΕΝ λειτουργούν για να βάλουν το νερό μέσα στον ταμιευτήρα. Την αιτία της μη λειτουργίας τους – όπως αναφέρουν - αναμένουν να τους εξηγήσει η «πολυβραβευμένη» Περιφέρεια Θεσσαλίας.
 
- Ότι το νερό διαφεύγει σε μεγάλη ποσότητα από το πλημμυρισμένο θυρόφραγμα και εξέρχεται στην Α’ βιομηχανική περιοχή Βόλου. Κατόπιν, μέσω του Ξηριά, οδηγείται στον Παγασητικό.
 
- Ότι η εκτόνωση αυτή έγινε με επέμβαση του στρατού και αποδείχθηκε απολύτως αναγκαία σώζοντας τα παρακάρλια χωριά από καταστροφική πλημμύρα.
 
- Ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι παντελώς απούσα. Παραμένουν χιλιάδες στρέμματα καλλιεργήσιμης γης πλημμυρισμένα, καθώς και η στρατιωτική βάση. Το διαφημισμένο αντιπλημμυρικό έργο της Κάρλας που στοίχισε εκατομμύρια δεν λειτουργεί.

Τι εξυπηρετεί λοιπόν το άρθρο που αναφέρεται στον κίνδυνο “υπερχείλισης” της λίμνης, ενώ η στάθμη της είναι 2 μέτρα χαμηλότερα από τις πλημμυρισμένες περιοχές;
Προφανώς την απόσειση των ευθυνών της Περιφέρειας για την μη λειτουργία του αντιπλημμυρικού έργου της Κάρλας.
 
Αλλά επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει και κάτι πέραν του προφανούς που απλά δεν είναι ορατό σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ας είμαστε προσεκτικοί με ό,τι διαβάζουμε τις τελευταίες μέρες, ειδικά όταν χρησιμοποιείται ιδεολογικός ΄λόγος και διατυπώνονται “ηθικές μομφές” (πχ για τα μπουζουκζίδικα του Θεσσαλικού κάμπου), καθώς τα συμφέροντα είναι πολλά και ένα νέο έργο για την αποκατάσταση της λίμνης Κάρλας θα αφαιρέσει κονδύλια από την αποκατάσταση των καταστροφών για να γεμίσει εκ νέου τσέπες μεγαλοκατασκευαστών, ειδικά αφού ένα τέτοιο έργο είναι συμβατό με την πολιτική της Ε.Ε για την αποκατάσταση των υγροτόπων....
 
(1)  https://www.newsbreak.gr/ellada/506752/kakokairia-stathmi-limni-karla-plimmyres/

(2) https://www.thessaliatv.gr/news/149988/den-leitourgisan-ta-antiplimmurika-stin-karla-to-nero-ston-pagasitiko/

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικήγορος, μέλος του "Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών - Δ.Ε.ΚΑ" και της πρωτοβουλίας "Δρόμος Ανοιχτός"

Τρίτη 23 Μαΐου 2023

Οι τρεις παράγοντες που διαμόρφωσαν το αποτέλεσμα των εκλογών της 21ης Μαϊου και οι λόγοι που δεν συζητιούνται

Της Στέλλας Πατρώνα*

Πως γίνεται η Ν.Δ μετά από τέσσερα χρόνια σκανδάλων, την εμφανή ευθύνη της για εγκλήματα (Εύβοια και Τέμπη) , με το δημόσιο χρέος στα ύψη, την ακρίβεια να καλπάζει και εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά να βρίσκονται στο κατώφλι της φτώχειας, όχι μόνο να μην έχει υποστεί την συνήθη κυβερνητική φθορά, αλλά αντιθέτως να αυξήσει τη δύναμη της κι από 2.251.618 ψήφους που πήρε στις εκλογές του 2019 να λάβει σ' αυτές τις εκλογές 2.403.918 δηλαδή να προσελκύσει 151.300 νέους ψηφοφόρους;

Στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχει λογική απάντηση, αν δεν λάβουμε υπ' όψη μας τους εξής τρεις παράγοντες : Ο πρώτος και βασικός που οδήγησε σε νίκη την ΝΔ είναι τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, ο δεύτερος που εμπόδισε τη δημιουργία συμπαγούς αντιπολίτευσης εναντίον της είναι το σχίσμα που δημιουργήθηκε στην ελληνική κοινωνία με την πανδημία και ο τρίτος, ο οποίος ενδημεί εδώ και καιρό στην ελληνική πολιτική σκηνή, αλλά έπαιξε σημαντικό ρόλο και σ' αυτήν την εκλογική αναμέτρηση, είναι η έλλειψη πειστικού πολιτικού εναλλακτικού σχεδίου για να βγούμε από το τέλμα που έχει βυθιστεί η χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες.

Τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης

Ας ξεκινήσουμε από το προφανές. 17,8 δισ. ευρώ μόνο σε ενισχύσεις – χωρίς δηλαδή να λάβουμε υπ' όψη μας τα 12,7 δισ. ευρ σε δάνεια - είναι ασύλληπτα μεγάλο ποσό για μια χώρα σαν την Ελλάδα.

Αυτός ο πακτωλός χρημάτων διατέθηκε σε εκατοντάδες “έργα” που περιλαμβάνουν από μπόλικα “Σκόιλ Ελικικού” υπό τον εύηχο τίτλο “προγράμματα αναβάθμισης ψηφιακών δεξιοτήτων στην στρατιωτική θητεία” (39.667.752 ευρώ!!) ή “αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του Δημόσιου Τομέα) (24.536.256,96!!) έως εξαγορά τοπικών κοινωνιών με έργα σαφώς υπερκοστολογημένα (πχ “αποκατάσταση κωδωνοστασίου Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννη Προδρόμου στη Σύμη” 800.000 ευρώ ή “βελτίωση προσβασιμότητας και αναβάθμιση υποδομών του Δικταίου Αντρου” με φορέα υλοποίησης τον Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου, 15.968.714 ευρώ!!).

Για να πάρουμε μια ιδέα για το “γλέντι” που στήθηκε με αυτά τα λεφτά, αρκεί να γκουγκλάρουμε “Αποφάσεις 'Ενταξης Ελλάδα 2.0” και θα βρούμε πολλά “έργα” για τα οποία δίνονται εκατομμύρια, όπως πχ “η ψηφιοποίηση του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών” (24.600.000 ευρώ), η “προμήθεια και εγκατάσταση διαδραστικών συστημάτων μάθησης” (148.682.400 ευρώ), η “Δημιουργία εταιρικής ταυτότητας (brand) για προϊόντα που σχετίζονται με την ελληνική φύση (1.240.183 ευρώ), η “Οικονομική ενίσχυση για τη διενέργεια πράξεων προληπτικής οδοντιατρικής φροντίδας σε πρόσωπα ηλικίας 6-12 ετών (Dentist pass” (29.816.086 ευρώ), “Διεθνείς εκθέσεις βιβλίου – ενίσχυση της Διεθνούς Παρουσίας” (1.279.200 ευρώ), “Ολοκληρωμένη δράση κατάρτισης και απασχόλησης 15.000 ανέργων ηλικίας 25-45 ετών” (91.725.00 ευρώ), “Ανάπτυξη Αυτόνομων Έξυπνων Τηλεδιαχειριζόμενων Δικτύων Φωτισμού Τεχνολογίας LED στους οδικούς άξονες 13 Περιφερειών για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας” (132.495.841 ευρώ), “Εξωστρέφεια ΑΓΟΡΑΣ του Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Ντοκιμαντερ Θεσσαλονίκης” (933.840 ευρώ), “Εκσυγχρονισμός του πρωτογενή τομέα” (146,419,098 ευρώ) και πλήθος άλλων.

Η διαχείριση αυτών των τεράστιων κονδυλίων από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τη συναίνεση των κομμάτων της αντιπολίτευσης και χωρίς κανέναν έλεγχο από αυτά, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αφενός καθόρισε το εκλογικό αποτέλεσμα και έκανε τον χάρτη ολόκληρης της Ελλάδας (πλην του νομού Ροδόπης) να βαφτεί “μπλε” κι αφετέρου ότι θα βλάψουν τη χώρα μας, καθώς θα επιτρέψουν στην εγκληματική αυτή κυβέρνηση να συνεχίσει το καταστροφικό της έργο ενώ θα αφήσουν μηδενικό αποτύπωμα στην οικονομία και δεν θα βελτιώσουν ούτε στο ελάχιστο τη ζωή των ταλαίπωρων πολιτών αυτής της χώρας.

Το σχίσμα της πανδημίας

Ο διαχωρισμός ανάμεσα σε “ψεκασμένους” και “υπεύθυνους πολίτες” ήταν σαφώς κυβερνητική πολιτική (κατ' επιταγή βεβαίως της Κομισιόν), η οποία εφαρμόστηκε με τη συναίνεση (ή έστω την ανοχή) όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Τα λοκντάουν, οι υγειονομικοί περιορισμοί, τα εμβόλια και οι υποχρεωτικότητες οδήγησαν μια μη ευκαταφρόνητη μερίδα πολιτών σε ένα είδος κοινωνικού και πολιτικού αποκλεισμού, καθώς λοιδoρήθηκαν συλλήβδην ως “σκοταδιστές” και “ακροδεξιοί”.

Εμφανές αποτέλεσμα αυτού του διαχωρισμού είναι ότι οι πολίτες που τον καιρό της πανδημίας χαρακτηρίστηκαν “ψεκασμένοι” είναι πλέον δύσκολο να εκπροσωπηθούν πολιτικά από τα κόμματα που ψήφιζαν μέχρι τότε. Στις εκλογές της 21ης Μαϊου οι πολίτες αυτοί είτε ψήφισαν κατά κύριο λόγο νεοπαγή κόμματα ή πολιτικά σχήματα που κατά τη διάρκεια της πανδημίας τάχθηκαν κατά της υποχρεωτικότητας, τα οποία όμως έμειναν εκτός βουλής, είτε απείχαν από την εκλογική διαδικασία, ενώ μια μικρή μερίδα τους ψήφισε το κόμμα Βελόπουλου λόγω της ήπιας στάσης που τήρησε στο θέμα των υγειονομικών περιορισμών, το οποίο και αύξησε την εκλογική του δύναμη κατά 63.045 ψήφους.

Το βάθος αυτού του σχίσματος θα αποδειχθεί με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο οι συνέπειες του σ' αυτήν την εκλογική αναμέτρηση ήταν σημαντικές για δύο λόγους: Ο πρώτος γιατί τα αντιπολιτευόμενα κόμματα έχασαν μια μερίδα του εκλογικού σώματος που αριθμεί γύρω στο ένα εκατομμύριο, η οποία ήταν σαφώς κατά του Μητσοτάκη και επιθυμούσε διακαώς την εκλογική καταβάραθρωση της ΝΔ κι ο δεύτερος γιατί το σχίσμα αυτό συνετέλεσε στη μεγάλη διασπορά των ψήφων, εξ αιτίας της οποίας τα ποσοστά των κομμάτων που δεν κατόρθωσαν να ξεπεράσουν το εκλογικό κατώφλι του 3%, έφθασαν το 16% των ψήφων (στις εκλογές του 2019 το ποσοστό τους ήταν 7,40%) και ενίσχυσαν με 26 πρόσθετες έδρες τη ΝΔ.

Η έλλειψη εναλλακτικού πολιτικού σχεδίου

Ο τρίτος παράγοντας έχει να κάνει με τον σταθερό “ευρωπαϊκό” προσανατολισμό (φανερό ή συγκαλυμμένο) όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης (ούτε του ΚΚΕ εξαιρουμένου), την πλήρη και δουλοπρεπή ευθυγράμμισή τους με τις αποφάσεις της Κομισιόν, καθώς και την πλήρη υποταγή τους στα κελεύσματα του ΝΑΤΟ. Λόγω αυτού του προσανατολισμού αδυνατούν να προβάλλουν οποιοδήποτε εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο και περιορίζονται σε επικοινωνιακή πολιτική, όπως είναι τα “κοστολογημένα προγράμματα” του ΣΥΡΙΖΑ, οι “εκθέσεις ιδεών” του Ανδρουλάκη, η πάγια ρητορική περί αγώνων του ΚΚΕ και ο αμφίσημος λόγος του ΜΕΡΑ25.

Ωστόσο, επειδή η έλλειψη πολιτικού σχεδίου ενδημεί στην ελληνική πολιτική σκηνή, οι εν δυνάμει ψηφοφόροι τους έχουν αναπτύξει και τα ανάλογα εκλογικά αντανακλαστικά και πείθονται όλο και λιγότερο. Είναι ενδεικτικό ότι παρά την οργή κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε μόνο 1.184.514 ψήφους, δηλαδή 599.503 ψήφους λιγότερους από τις εκλογές του 2019 και 743.972 ψήφους λιγότερους από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Το ΚΚΕ παρά την υποτιθέμενη νίκη του πήρε μόνο 126.174 ψήφους παραπάνω από τις εκλογές του 2019, το ΜΕΡΑ25 δεν κατόρθωσε κάν να μπει στη Βουλή και ο Ανδρουλάκης παρά την αύξηση των ψήφων που έλαβε, απέχει πολύ από το να αναστηλώσει το παλιό ΠΑΣΟΚ.

Με άλλα λόγια καμιά από τις παραπάνω δυνάμεις δεν μπορεί να στηρίξει την ελπίδα για ένα διαφορετικό μέλλον, ούτε έχει τη δυναμική και τη δυνατότητα να συσπειρώσει τον ελληνικό λαό για να αντιμετωπίσει τη συμπαγή πλέον συσπείρωση της Ν.Δ.

Η σιωπή για τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και η “ανεξήγητη” νίκη της ΝΔ

Από τους τρεις αυτούς παράγοντες ο πρώτος που ήταν και ο καθοριστικός για τη νίκη της ΝΔ, δεν συζητιέται αφενός γιατί εκθέτει ανεπανόρθωτα όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα για ολιγωρία (στην καλύτερη περίπτωση), καθώς δεν δημιούργησαν εγκαίρως θέμα για τον τρόπο διαχείρισής τους από την κυβέρνηση, αφετέρου γιατί είναι δύσκολο να παραδεχθούν ότι κονδύλια από την Ε.Ε μπορεί όχι μόνο να μην ωφελούν, αλλά και να βλάπτουν την ελληνική κοινωνία.

Ωστόσο και οι δύο άλλοι παράγοντες επίσης δεν πρόκειται να τεθούν σε συζήτηση γιατί κανένα από τα κόμματα της αντιπολίτευσής δεν θέλει να αναγνωρίσει τα τεράστια λάθη του, η διόρθωση των οποίων απαιτεί όχι μόνο γενναία αυτοκριτική, αλλά και χάραξη μιας εντελώς διαφορετικής πολιτικής. 'Ετσι ο μεν ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αναζητά τις αιτίες της ήττας του στη λάθος επικοινωνιακή πολιτική του και το ΚΚΕ να επαναπαύεται στη δόξα της περιστασιακής του νίκης (ενδεικτικές οι δηλώσεις του Γ.Γ του ΚΚΕ Δ. Κουτσούμπα αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων που πανηγύριζε για τη νίκη του κόμματός του, ενώ όλη η Ελλάδα έκλαιγε για το θλιβερό αποτέλεσμα της κάλπης) και τα υπόλοιπα κόμματα να ακολουθούν το παράδειγμά τους ανάλογα με το βαθμό “νίκης” ή ήττας τους.

Εν κατακλείδι: Η ΝΔ νίκησε σ' αυτές τις εκλογές γιατί εφάρμοσε πολύ επιτυχώς την τακτική του “όταν τρώμε δεν μιλάμε και το πιάτο μας κοιτάμε” , καθώς 17,8 δισεκατομμύρια ευρώ σαφώς αρκούν για να ταϊστούν ή έστω να λάβουν ένα καλό μεζέ οι 2.403.918 ψηφοφόροι της. Τα δε υπόλοιπα κόμματα εφάρμοσαν επίσης επιτυχώς μέχρι στιγμής τον κανόνα ότι “η σιωπή είναι χρυσός”.Ωστόσο η αλήθεια μπορεί να κρύβεται εσαεί; Μια σοφή παροιμία λέει ότι ο βήχας, το χρήμα κι ο έρωτας δεν κρύβονται. Και εν προκειμένω το χρήμα είναι πολύ! Τόσο πολύ ώστε να μπορεί να εξαγοράσει τις συνειδήσεις σχεδόν 2,5 εκατομμυρίων ψηφοφόρων και να επιβάλλει για άλλη μια τετραετία μια κυβέρνηση εγκληματιών στην ταλαίπωρη αυτή χώρα....

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών – ΔΕΚΑ και της πολιτικής πρωτοβουλίας “ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΟΙΧΤΟΣ


 

Τετάρτη 29 Μαρτίου 2023

Πλανητοπικότητα: Γεφυρώνοντας το τοπικό με το παγκόσμιο


Στις σημερινές κοινωνίες τα άτομα είναι εγκατεστημένα σε συγκεκριμένο τόπο αλλά σκέφτονται  σαν παγκόσμιοι πολίτες, δηλαδή σαν ενεργοί πολίτες, που αναγνωρίζουν τα παγκόσμια προβλήματα και επιδιώκουν να συμβάλουν στην αντιμετώπισή τους (people live locally, but think globally) (Goffman, 2020: 48). Είμαστε λοιπόν σε θέση να μιλούμε όχι για το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης αλλά για το φαινόμενο της πλανητοπικότητας (glocalization). 

 

Ο όρος πλανητοπικότητα εφαρμόζεται σε ποικίλους τομείς. Καταρχάς, στον τομέα της επικοινωνίας, όπου η επικοινωνία και η πληροφορία διαχέονται σε μια όλο και περισσότερο παγκόσμια κλίμακα αλλά αυτές προσλαμβάνονται πάντα από άτομα που είναι εγκατεστημένα σε συγκεκριμένο χωρο-χρόνο (πλανητική διάδοση-τοπική οικειοποίηση) (Thompson, 1999: 289). Χαρακτηριστικά, η πανδημία του κορωνοϊού επηρέασε κάθε άτομο που βρίσκεται εγκατεστημένο σε οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη. Εφόσον, επιβλήθηκε λοκντάουν σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη, οι ανταποκριτές δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν προκειμένου να καλύψουν δημοσιογραφικά τις ειδήσεις γύρω απ’ την πανδημία του κορωνοϊού από οποιοδήποτε μέρος  του πλανήτη. Οι ειδήσεις για την πανδημία του κορωνοϊού που καλύπτονταν  σε τοπικό επίπεδο έπρεπε να φτάσουν μέχρι και το πιο απομακρυσμένο σημείο του πλανήτη, ξεπερνώντας τα σύνορα της εκάστοτε χώρας. Έτσι λοιπόν οι ειδήσεις διαχέονταν από τα τοπικά ειδησεογραφικά πρακτορεία ειδήσεων όπως το PA Media στην Αγγλία ή  το Agencia EFE στην Ισπανία ή το  εγχώριο πρακτορείο ΑΠΕ-ΜΠΕ στα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων όπως το Reuters στην Αγγλία, το AFP στη Γαλλία και το Associated Press στις ΗΠΑ (Reuters.com). Η ενημέρωση λοιπόν φαίνεται ότι δεν σταματά ακόμη και όταν οι συνθήκες είναι αντίξοες προκειμένου η τοπική είδηση να μεταδοθεί παγκοσμίως (τοπική κάλυψη-παγκόσμια μετάδοση). 

 

 Οι ειδήσεις δεν είναι μόνο εγχώριες/εθνικές, ή μόνο διεθνείς° θεωρώ ότι μπορούμε να μιλάμε για πλανητοπικές ειδήσεις (glocal news). Είτε αφορούν ένα παγκόσμιο φαινόμενο, όπως αυτό της ακρίβειας που αναλύω παρακάτω ή αυτό της πανδημίας που ήδη ανέφερα και συνεπώς οι ειδήσεις αφορούν τις εξελίξεις γύρω από αυτή στα πλαίσια της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας πχ. τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας ήτοι τα ληφθέντα κυβερνητικά μέτρα, τον αριθμό των θανάτων, τον αριθμό των νοσηλευόμενων ασθενών ενώ συγχρόνως μεταδίδονται στον πολίτη που είναι εγκατεστημένος σε κάθε γωνιά του πλανήτη, είτε αφορούν ένα εγχώριο φαινόμενο  και επίσης μεταδίδονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Χαρακτηριστικά η είδηση για το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη ξεπέρασε τα εθνικά σύνορα και μεταδόθηκε παγκοσμίως. Βέβαια,  το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη της 28ης Φεβρουαρίου ίσως δεν μπορεί να θεωρηθεί εγχώριο φαινόμενο καθώς την ίδια περίπου χρονική συγκυρία και άλλα σιδηροδρομικά δυστυχήματα έλαβαν και συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα παγκοσμίως. Ενδεικτικά, στις 03 Φεβρουαρίου εκτροχιάστηκε στο Οχάιο των ΗΠΑ τρένο που μετέφερε χλωριούχο βινύλιο, ένα χημικό προϊόν καρκινογόνο και ιδιαίτερα εύφλεκτο, ενώ χιλιάδες κάτοικοι κλήθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω των τοξικών αναθυμιάσεων (Έθνος, 2023).   Αλλά και στις 15 Μαρτίου στην Αριζόνα των ΗΠΑ εκτροχιάστηκε τρένο το οποίο δεν μετέφερε τελικά επικίνδυνα υλικά αλλά όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων μετέφερε σιρόπι αραβοσίτου (Καθημερινή, 2023).  

 

Εν συνεχεία, ας επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε ένα άλλο παγκόσμιο φαινόμενο, αυτό της ακρίβειας, για το οποίο επίσης οι ειδήσεις είναι πλανητοπικές. Ο πολίτης-καταναλωτής που προγραμματίζει τις αγορές του στα σούπερ μάρκετ,  ξεφυλλίζει εναγωνίως τα φυλλάδια με τις υποτιθέμενες προσφορές, και τις χαρακτηρίζω υποτιθέμενες καθότι  η πλειοψηφία των προσφορών αφορά προϊόντα τα οποία δεν αποτελούν είδη πρώτης ανάγκης  για ένα νοικοκυριό ενώ παράλληλα ακόμη και αν αφορούν είδη πρώτης ανάγκης οι τιμές τους παραμένουν υψηλές παρά την όποια έκπτωση/προσφορά καθώς η έκπτωση στην τιμή των προϊόντων αυτών  είναι αμελητέα και το αποτέλεσμα είναι η τσέπη του ταλαίπωρου καταναλωτή ν’ αδειάζει ταχέως προκειμένου  να καλύψει  ο ίδιος το κόστος βασικών αγαθών που έχει άμεσα ανάγκη.  

 

Ο καταναλωτής τόσο κατά το χρόνο που ξεφυλλίζει τα φυλλάδια με τις προσφορές τους είτε στη φυσική τους μορφή είτε στην ψηφιακή τους μορφή, καθότι αναρτώνται και στους διαδικτυακούς ιστοτόπους των εκάστοτε σούπερ μάρκετ, όσο και κατά την διά ζώσης περιήγησή του στους χώρους των σούπερ μάρκετ αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι σε θέση να επιλέξει τα προϊόντα που έχει ανάγκη και που ο ίδιος επιθυμεί να προσθέσει στο καλάθι του, αλλά τα προϊόντα που το κράτος έχει αποφασίσει για εκείνον ότι πρέπει να τα αγοράσει και τα οποία τα έχει συμπεριλάβει στο “καλάθι του νοικοκυριού”. Αν αποκλίνει θα πρέπει να καλύψει το κόστος με δική του οικονομική ευθύνη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα ζυμαρικά: σε γνωστή αλυσίδα σούπερ μάρκετ το σπαγγέτι ιδιωτικής ετικέτας πωλείται στην τιμή των 0.62 λεπτών σε αντίθεση με το σπαγγετίνι το οποίο αν το προτιμήσει ο  καταναλωτής θα πρέπει να πληρώσει 0.07 λεπτά παραπάνω (ήτοι 0.69 λεπτά για να προσθέσει το εν λόγω ζυμαρικό στο καλάθι του). Θα μπορούσε να πει κανείς που προσεγγίζει το θέμα επιφανειακά “για 0.07 λεπτά θα συζητάμε τώρα; Αυτό είναι ένα μικροποσό”. Μα το ζητούμενο δεν είναι τα 0.07 λεπτά (αν και για ένα άτομο που έχει κοπιάσει για να αποκτήσει το κάθε λεπτό του ευρώ, αναγνωρίζει και την αξία του εκάστοτε λεπτού  δίχως βέβαια αυτό να σημαίνει ότι είναι υποχόνδριο ή ότι αποτελεί μια σύγχρονη εκδοχή του Σκρουτζ Μακ Ντακ) αλλά το γεγονός ότι το κράτος υποδεικνύει στον πολίτη με ποιον τρόπο πρέπει να κινηθεί αγοραστικά. Του υποδεικνύει ότι πρέπει ν’ αγοράσει παραδείγματος χάριν σπαγγέτι και όχι σπαγγετίνι  αν θέλει να εξοικονομήσει έστω αυτό το μικροποσό. Τον κατευθύνει ν’ αγοράσει υποκατάστατα προϊόντων αντί για τα αυθεντικά προϊόντα° παραδείγματος χάριν ν΄αγοράσει λευκό τυρί αντί για τυρί φέτα, ν’ αγοράσει ελαιόλαδο αποτελούμενο από εξευγενισμένα ελαιόλαδα αντί για παρθένο ελαιόλαδο καθότι λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών ο καταναλωτής αδυνατεί να αντεπεξέλθει οικονομικά.    

 

Παράλληλα, ο καταναλωτής δεν είναι σε θέση να κάνει επιλογές ούτε στα κρέατα αλλά ούτε και στα ψάρια. Όσον αφορά στα ψάρια ο καταναλωτής πρέπει να διαγράψει από τη λίστα του ψάρια που παλαιότερα του ήταν γνώριμα και τα συναντούσε ευρέως στα  ψυγεία των σούπερ μάρκετ π.χ. γλώσσα, πέρκα, μπακαλιάρο, γαλέο… Τόσο μια ματιά σε φυλλάδια των σούπερ μάρκετ όσο και μια σύντομη επίσκεψη σε αυτά θα πείσει τον καταναλωτή ότι πρέπει πλέον να εντάξει στο διατροφολόγιο του συγκεκριμένα θαλασσινά, ήτοι γαρίδες και όλες τις παραλλαγές τους (γαρίδες ακέφαλες προβρασμένες, γαρίδες ολόκληρες βρασμένες, γαρίδες γίγας χωρίς κέλυφος, γαρίδες αποφλοιωμένες μεσαίες, γαρίδες αποφλοιωμένες μεγάλες (διατίθενται σε ποικίλα μεγέθη για να ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό καταναλωτή), γαρίδες αποφλοιωμένες με ουρά, γαρίδες Ινδίας, γάμπαρη Αργεντινής, γάμπαρη Αιγαίου). Αν δεν είναι γαριδοθιασώτης μπορεί να στραφεί σε άλλα θαλασσινά όπως θράψαλο σε ροδέλες, καλαμάρι ολόκληρο ή κομμένο, σουπιές καθαρισμένες, χταπόδι ολόκληρο ή πλοκάμια χταποδιού, ανάμεικτα θαλασσινά... Από ψάρια τα μόνα που θα δει σε προσφορά είναι καμία τσιπούρα ή κανένα φαγκρί. “Μα πού είναι το κακό; Δεν πρέπει να υπάρχει ποικιλία σε ψάρια και σε θαλασσινά;” μπορεί ν’ αναρωτηθεί ένας εφησυχασμένος πολίτης. Μα ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα° το γεγονός ότι υπάρχει ποικιλία μόνο σε θαλασσινά και όχι και σε ψάρια. Τι ισχύει λοιπόν για τα ψάρια; Αυτά ή είναι διαθέσιμα σε περιορισμένες ποσότητες ή οι τιμές τους είναι μη προσεγγίσιμες για τον καταναλωτή, ο οποίος αναγκαστικά στρέφεται σε μικρά ψαράκια όπως τα γαυράκια, οι σαρδέλες και οι γόπες. Χαρακτηριστικό είναι το ρεπορτάζ του τηλεοπτικού καναλιού Star, την παραμονή της 25ης Μαρτίου, το οποίο αναφέρει ότι λόγω της υψηλής τιμής του μπακαλιάρου οι καταναλωτές στράφηκαν στις γόπες με κόστος 2-3 ευρώ το κιλό.  

 

Εκτός όμως από τα ψάρια που είναι δυσεύρετα και με απλησίαστες τιμές την ίδια μοίρα έχουν και τα κρέατα καθότι οι δυσθεώρητες τιμές του μοσχαρίσιου  κρέατος (περί τα 11-12 ευρώ το κιλό) αλλά και οι γενικότερες αυξήσεις στις τιμές του χοιρινού κρέατος και των πουλερικών τις οποίες αντικρύζει ο  καταναλωτής,  αποτελούν βαρύτατο πλήγμα για το πορτοφόλι του, δίχως να αναμένεται κάποια διέξοδος αλλά αντιθέτως δρομολογούνται περαιτέρω αυξήσεις των τιμών των κρεάτων αλλά και ελλείψεις αυτών.  

 

Τη χαριστική βολή στον καταναλωτή δίνουν οι αυξημένες τιμές στα λαχανικά. Ειδικά στις πατάτες και στα κρεμμύδια. Σε γνωστό σούπερ μάρκετ η τιμή της πατάτας είχε εκτιναχθεί  στα 0.98 λεπτά ενώ τώρα κυμαίνεται στα 0.78 λεπτά.  Τι απέγινε όμως η εγχώρια πατάτα και στη θέση αυτής ο καταναλωτής συναντά πατάτα Αιγύπτου; Ναι, να υπάρχουν και εισαγόμενα προϊόντα στο σούπερ μάρκετ, ως ένδειξη ποικιλίας και προκειμένου να ικανοποιούνται όλα τα καταναλωτικά γούστα αλλά όχι το εισαγόμενο να αντικαθιστά πλήρως το εγχώριο προϊόν και ο καταναλωτής να αδυνατεί να το εντοπίσει στο σούπερ μάρκετ 

 

 Παράλληλα, για κάποιο χρονικό διάστημα  στο ράφι του ίδιου σούπερ μάρκετ ο καταναλωτής εντοπίζει κρεμμύδι Αυστρίας ενώ ορισμένες μόνο ημέρες συναντά το εγχώριο  κρεμμύδι (π.χ. Βοιωτίας) ενώ συνήθως πρέπει να περιοριστεί  στα κόκκινα κρεμμύδια καθότι τα άσπρα ή ξανθά πολλάκις δεν είναι διαθέσιμα° πλέον  τα άσπρα τα συναντά δύσκολα έως  καθόλου και η τιμή τους είναι αυξημένη εν συγκρίσει με αυτή των κόκκινων κρεμμυδιών. Χαρακτηριστικά στις Φιλιππίνες η τιμή των κρεμμυδιών έχει εκτοξευθεί σε τέτοιο βαθμό που πλέον πωλούνται πιο ακριβά απ’ το κρέας ενώ το κόστος ενός κιλού κρεμμυδιών ξεπερνά  το κατώτατο ημερομίσθιο. Τα κρεμμύδια έχουν μάλιστα καταστεί τόσο περιζήτητο εμπόρευμα ώστε μεταφέρονται και λαθραία στη χώρα. Οι τελωνειακοί τα εντοπίζουν  κρυμμένα σε κοντέινερ που υποτίθεται ότι περιέχουν ρούχα ή σε κουτιά ζαχαροπλαστικής  (Καθημερινή, 2023).  

 

Η ακρίβεια αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο και εμείς όντας εγκατεστημένοι σε διάσπαρτα μέρη της Ελλάδας, λαμβάνουμε τις πληροφορίες και  ενημερωνόναστε για τις εξελίξεις γύρω απ’ το θέμα  της ακρίβειας από οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη και αν προέρχονται, καθότι αυτές διαχέονται σε παγκόσμια κλίμακα αλλά προσλαμβάνονται πάντα από άτομα που είναι εγκατεστημένα σε συγκεκριμένες χωροχρονικές εντοπιότητες

  

Ελλείψεις όμως υπάρχουν και στα φάρμακα. Συγκεκριμένα, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής (ΦΣΑ) σε ανακοίνωσή του  πριν από λίγες ημέρες σημειώνει: «Φάρμακα πρώτης ανάγκης εξακολουθούν να απουσιάζουν από τα ράφια φαρμακείων και να αναγκάζουν τους πολίτες να τηλεφωνούν σε φαρμακεία μήπως και ανακαλύψουν τα φάρμακά τους» (Καθημερινή, 2023). Το φαινόμενο όμως δεν είναι μόνο εγχώριο. Και σ’ άλλες ευρωπαϊκές χώρες παρατηρείται έλλειψη φαρμάκων και συγκεκριμένα αντιβιοτικών, αντιβηχικών σιροπιών και παρακεταμόλης  (Politico, 2023). 

 

  Έπειτα, την πλανητοπικότητα τη συναντάμε και  στον τομέα των επιχειρήσεων όπου διεθνείς επιχειρήσεις προσαρμόζονται στις  ανάγκες του εκάστοτε τοπικού πληθυσμού (Goffman, 2020: 49). Ενδεικτικά, τα McDonald’s προσαρμόζουν το μενού τους ανάλογα με τη χώρα στην οποία βρίσκεται το υποκατάστημά τους, αλλά και το Netflix, ως συνδρομητική υπηρεσία streaming δίνει τη δυνατότητα στα μέλη του να έχουν πρόσβαση σε τηλεοπτικό και κινηματογραφικό περιεχόμενο το οποίο ποικίλει ανάλογα με τη χώρα στην οποία μεταδίδεται το πρόγραμμά του. Προσαρμόζει λοιπόν το περιεχόμενό του στις ανάγκες των τοπικών ακροατηρίων.   

 

Ακολούθως, η πλανητοπικότητα εφαρμόζεται και στον τομέα της περιβαλλοντικής πολιτικής με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα την πρωτοβουλία των “Μεταβατικών Πόλεων” (Transition Towns) και το κίνημα των “Αργών Πόλεων” (Cittaslow) (Goffman, 2020: 49).  Το κίνημα των “Αργών Πόλεων” ξεκίνησε στην πόλη Ορβιέτο της Ιταλίας το 1999,  αποτελώντας ένα μέσο αντίδρασης στους γρήγορους ρυθμούς ζωής που προωθούν οι σύγχρονες κοινωνίες των πόλεων. Το κίνημα επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες  ενώ μέλη του κινήματος αποτελούν 287 πόλεις από ολόκληρο τον κόσμο.  Βάση του κινήματος αυτού αποτέλεσε το κίνημα του “Αργού Φαγητού” (Slow Food) το οποίο ξεκίνησε το 1986 με στόχο την προώθηση του τοπικού φαγητού και της παραδοσιακής κουζίνας, την έμφαση στην ποιότητα του φαγητού και όχι στην ποσότητα. Βρίσκεται στον αντίποδα του “Γρήγορου Φαγητού” (Fast Food) και εξαπλώθηκε και αυτό σε ολόκληρο τον κόσμο. Ακολουθεί, το κίνημα των “Μεταβατικών Πόλεων” το οποίο  ξεκίνησε το 2005 και η πρώτη “Μεταβατική Πόλη” ιδρύθηκε στο Totnes, η οποία είναι μια μικρή πόλη στην καρδιά του Νότιου Ντέβον της Αγγλίας. Οι λόγοι ανάπτυξης του κινήματος ήταν η εξάντληση των αποθεμάτων των ορυκτών καυσίμων, η αύξηση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα και η κλιματική αλλαγή εν γένει  που είναι απειλητική για την ανθρώπινη ζωή καθώς και η οικονομική αστάθεια. Οι λόγοι αυτοί κατέστησαν αναγκαία τη δημιουργία ισχυρών και αυτάρκων κοινωνιών  (Clifford, 2020). Το κίνημα διαδόθηκε σε περισσότερες από 50 χώρες του πλανήτη και προσαρμόστηκε  στις ανάγκες της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας.  

 

Απ’ τα κινήματα των “Μεταβατικών  Πόλεων” και των “Αργών Πόλεων” που αποτέλεσαν πρωτοβουλία των ίδιων των πολιτών φτάνουμε στις “Πόλεις των 15 λεπτών” το μοντέλο των οποίων σχεδιάζουν να υλοποιήσουν οι κυβερνήσεις ολοένα και περισσότερων χωρών, με στόχο την καλύτερη ποιότητα ζωής για τους κατοίκους των πόλεων (καθότι η κυκλοφοριακή συμφόρηση θα είναι παρελθόν αφού οι κάτοικοι θα μετακινούνται είτε με τα πόδια, είτε με το ποδήλατο και συνεπώς και ο αέρας που θα αναπνέουν θα είναι πιο καθαρός, με λιγότερους  ατμοσφαιρικούς ρύπους) αλλά και την κάλυψη όλων των βασικών τους αναγκών σε κοντινή απόσταση 15 περίπου λεπτών. Η ιδέα ανήκει στον Κάρλο Μορένο, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, ο οποίος το 2016 δήλωσε ότι “Είτε πρόκειται για τη μετακίνηση από και προς τη δουλειά, είτε προς τα καταστήματα, τα σχολεία, το ιατρείο, τα γήπεδα, τα πάρκα, τα εστιατόρια ή τα πολιτιστικά ιδρύματα, όλα έχουν να κάνουν με την πρόσβαση για όλους οποιαδήποτε στιγμή” (Καθημερινή, 2023).  

 

 Και ενώ το εγχείρημα φαίνεται να έχει ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό, έχει δηλαδή ως πρωταρχικό στόχο να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των πολιτών και να τους εξασφαλίσει μια καλύτερη ποιότητα ζωής, δεν μπορούμε ν’ αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να έχει εν τέλει ελεγχοκεντρικό προσανατολισμό, δηλαδή να έχει ως στόχο τον έλεγχο της ζωής των πολιτών καθότι αν τελικά υλοποιηθεί θα πρόκειται για αθέμιτο περιορισμό στην ελευθερία της κίνησης των πολιτών, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 5, παρ. 4 του Συντάγματος, βάσει του οποίου: “Απαγορεύονται ατομικά διοικητικά μέτρα που περιορίζουν σε οποιονδήποτε Έλληνα την ελεύθερη κίνηση ή εγκατάσταση στη Χώρα, καθώς και την ελεύθερη έξοδο και είσοδο σ’ αυτήν. Τέτοιου περιεχομένου περιοριστικά μέτρα είναι δυνατόν να επιβληθούν μόνο ως παρεπόμενη ποινή με απόφαση ποινικού δικαστηρίου, σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανάγκης και μόνο για την πρόληψη αξιόποινων πράξεων, όπως νόμος ορίζει”. Στην ερμηνευτική δήλωση που υπάρχει κάτω απ’ το  ίδιο άρθρο αναφέρεται επίσης ότι είναι επιτρεπτή η λήψη με νόμο περιοριστικών μέτρων,  για την προστασία της δημόσιας υγείας.   

 

Ασφαλώς και υπάρχει επιτακτική ανάγκη να αυξηθούν οι χώροι πρασίνου και οι παιδικές χαρές, ασφαλώς και πρέπει να μειωθεί η χρήση των αυτοκινήτων  αλλά θα πρέπει να υιοθετούνται μέτρα που τηρούν την αρχή της αναλογικότητας δίχως να περιστέλλουν αθέμιτα την ελευθερία της κίνησης. Μπορούν δηλαδή να υιοθετηθούν άλλα μοντέλα μετακίνησης (δημόσιες συγκοινωνίες, ποδήλατα ή αντικατάσταση των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν με υβριδικά αυτοκίνητα) δίχως οι  γειτονιές να μετατραπούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων (τύπου γκέτο Βαρσοβίας, στρατόπεδο Άουσβιτς...) στα οποία ο πολίτης επιτρέπεται να εξέλθει για προαυλισμό και εν συνεχεία να επιστρέψει στο κελί του (ήτοι στο διαμέρισμά του) διανύοντας αποστάσεις που δεν ξεπερνούν τα 15 λεπτά.   

  

Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι πράγματι οι  “πόλεις των 15 λεπτών” έχουν ως γνώμονα την εξυπηρέτηση των πολιτών και την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά υπάρχουν ενδείξεις που μας προβληματίζουν και μας δημιουργούν την αίσθηση ότι στόχος είναι η εγκαθίδρυση ενός Πανοπτικού που θα έχει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή των πολιτών, δίχως τη συναίνεση αυτών, γεγονός που θα συμβάλλει στον περιορισμό θεμελιωδών τους δικαιωμάτων. Χαρακτηριστικά, με γνώμονα την προστασία της δημόσιας υγείας, οι κυβερνήσεις  επιβάλλουν περιορισμούς και απαγορεύσεις στους ιδιοκτήτες οικόσιτων ζώων. Περιορίζονται πλέον και ο χώρος που θα μπορεί κάποιος να έχει οικόσιτα ζώα αλλά και ο αριθμός αυτών. Την αρχή έκανε η Περιφέρεια Κρήτης, με απόφαση που δημοσίευσε στη “Διαύγεια” στις 8/3 με τίτλο “Καθορισμός οικόσιτων ζώων και πτηνών στις πόλεις και τα χωριά της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου Κρήτης” (Νέα Κρήτη, 2023).   

 

Ασφαλώς και θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, το ερώτημα όμως  είναι αν  πράγματι οι συγκεκριμένοι περιορισμοί επιβάλλονται για λόγους υγιεινής και  αποτροπής των ανεξέλεγκτων εκτροφών ζώων σε αυλές ή μήπως πρόκειται για μια ακόμη αθέμιτη κρατική επέμβαση και παραβίαση της ιδιωτικής ζωής και του οικιακού ασύλου του ατόμου. Και το φαινόμενο αυτό επίσης δεν είναι εγχώριο καθότι στη Βρετανία οι πολίτες που διατηρούν πτηνά στις αυλές τους θα πρέπει να τα δηλώνουν στο κράτος και μάλιστα να επικαιροποιούν τη δήλωση αυτή ετησίως συμπεριλαμβάνοντας λεπτομέρειες όπως τον τόπο εκτροφής, το είδος των πτηνών, τον αριθμό τους και τη χρήση για την οποία προορίζονται με στόχο την αντιμετώπιση της γρίπης των πτηνών (The Guardian, 2023). Ο εκάστοτε ιδιοκτήτης οικόσιτων ζώων γνωρίζει ποια μέτρα πρέπει να λάβει για να εξασφαλίσει την τήρηση των κανόνων  υγιεινής στους χώρους όπου διατηρεί τα οικόσιτα ζώα του και δεν απαιτείται να του το υπενθυμίσει το κράτος εκδίδοντας ένα ΦΕΚ, δίχως να έχει προηγηθεί προηγούμενη συζήτηση των κυβερνώντων με τους ιδιοκτήτες των οικόσιτων ζώων   στις τοπικές κοινωνίες προκειμένου να είναι βέβαιο ότι οι ιδιοκτήτες αυτοί δεν θα υποστούν βαρύτατο πλήγμα στις κτηνοτροφικές τους δραστηριότητες μέσω των οποίων εξασφαλίζουν το βιοπορισμό τους. Πρόκειται για μια γενική, υπέρμετρα αυστηρή απαγόρευση που δεν λαμβάνει υπόψιν τις ανάγκες των κατοίκων στα χωριά της Κρήτης. Και μάλιστα πλήγμα βαρύ υφίστανται και οι καταναλωτές καθώς ενώ υπάρχουν ελλείψεις  σε κρέατα, αυγά και άλλα ζωτικά κτηνοτροφικά προϊόντα, των οποίων οι τιμές τους έχουν εκτοξευθεί, επιβάλλονται τέτοιου είδους αυστηροί περιορισμοί στις πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.         

 

Καταληκτικά, η πλανητοπικότητα εφαρμόζεται σε ποικίλους τομείς της καθημερινότητάς μας,   αλλά και οι κρατικές παρεμβάσεις ασκούνται σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης ζωής. Ως ενεργοί και κριτικά σκεπτόμενοι πολίτες που επιδιώκουμε να είμαστε ενημερωμένοι όχι μόνο για τα εθνικά αλλά και για τα  διεθνή ζητήματα, γεγονός που μας το επιτρέπει η πλανητοπικότητα, πρέπει να είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση και να προβληματιζόμαστε για τους εκάστοτε κυβερνητικούς περιορισμούς που επιβάλλονται με γνώμονα είτε  την προστασία της δημόσιας υγείας είτε την προστασία του περιβάλλοντος χωρίς να έχει προηγηθεί η απαιτούμενη στάθμιση ανάμεσα στα επιβαλλόμενα μέτρα και στα δικαιώματα των πολιτών που περιορίζονται, καθότι ασφαλώς τα ατομικά δικαιώματα υπόκεινται σε περιορισμούς αρκεί όμως αυτοί να μην είναι υπέρμετρα αυστηροί, αλλά να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας (να είναι κατάλληλοι, αναγκαίοι,  και  ανάλογοι εν στενή εννοία). Οι αόριστες και γενικές επικλήσεις του δημοσίου συμφέροντος (π.χ. για όφελος της δημόσιας υγείας και της  προστασίας του περιβάλλοντος) ενδέχεται μελλοντικά να οδηγήσουν σε ολοένα και αυξανόμενους περιορισμούς των δικαιωμάτων μας.     

 

Χριστίνα Σ. 

Απόφοιτη τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ ΕΚΠΑ και τριτοετής φοιτήτρια Νομικής ΕΚΠΑ

 

 

        ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ  ΠΗΓΕΣ:  

 

         ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΕΣ ΠΗΓΕΣ: